Publicatie artikel op inkoperscafe.nl dd 3 maart 2025
Stop met eindeloos vernieuwen – inkoop heeft iets anders nodig.
Het is tijd om wakker te worden.
We zijn geobsedeerd door vernieuwing. Nieuwe tools, nieuwe processen, nieuwe methodes, andere indeling. Nu weer Generatieve AI, toegevoegd als een kant-en-klare handleiding. Alsof inkopers, naast hun al overvolle agenda, er ook nóg wel een nieuw IT systeem bij kunnen doen. Ondertussen gaat de going concern ongebreideld door en wacht het werk op niemand. Ze rollen door van het ene traject naar het andere, moeten bijdragen aan afdeling overstijgende projecten, ook nog even nieuwe collega’s inwerken én op topniveau blijven presteren.
Hoe dan?!
Vernieuwing zonder verdieping is als dweilen op het strand
Het lijkt alsof je bezig bent, maar ondertussen verspil je alleen maar energie. Wat nodig is, is niet nóg meer vernieuwing, maar gewoon slimmer werken met wat we al hebben. Focus op verdiepen, verbeteren en versterken. Menselijke maat in inkoop betekent niet eindeloos aanpassen aan de volgende hype, maar slim werken met wat echt waarde toevoegt.
AI? Eerst nadenken, dan implementeren
GenAI is geen magische oplossing voor inkoop. Het is een nieuwe manier om data te verwerken, te bundelen en te analyseren. Maar inkoop staat niet op zichzelf. A.I. raakt ook IT, juridische zaken, financiën, processen en de operatie. Zonder duidelijke richting vanuit de organisatie – zonder te bepalen waarvoor het goed is – zet je technologie in zonder heldere strategie. En dat is vragen om ellende.
Het fenomeen Onderhandelen is vergane glorie
Bovendien vind ik het aloude concept ‘onderhandelen’ achterhaald en misplaatst. Binnen inkoop is het waardevoller om te weten welke belangen je moet bedienen en hoe deze goed te behartigen om zo de juiste leveranciers te krijgen. Samenwerking gaat boven het zogenaamde ‘kosten drukken’. Inkoop draait niet om kosten drukken, maar om slim managen van belangen. Wie écht impact wil maken, moet weten welke belangen er binnen welke context zijn, hoe je ze presenteert en hoe je de juiste aanbiedingen krijgt.
Upskill van onderhandelen naar pitchen
De tijd waarin inkopers simpelweg deals sloten door zogenaamd te onderhandelen, is voorbij. De echte impact zit in hoe je jouw verhaal neerzet. Pitchen is niet alleen iets voor het lospeuteren van financiën bij startups; het is een essentiële vaardigheid voor inkopers.
✔ Hoe breng je je plannen over, zodat stakeholders meteen aanhaken?
✔ Hoe presenteer je leveranciers een PvE waar ze in wíllen stappen?
✔ Hoe creëer je draagvlak zonder te pushen, maar door te intrigeren?
Wie goed kan pitchen, kan sturen op waarde, gemotiveerd samenwerken aan de juiste zaken en grip houden op de strategische koers.
Metacognitie is een onmisbare People Skill
Het gaat ook niet zo zeer om strategisch moeten werken, maar om het goed kunnen managen van de onderstroom van inkoop. Niet alleen een goed plan maken, maar een plan waarmee je processen aanpast naar de slimste routines met maximale efficiëntie. Alleen zo blijft het werk leuk, haalbaar en realistisch. Zonder oog voor de beschikbare mensen en middelen, blijft inkoop trekken aan een dood paard.
Van SMART naar menselijke maat
Zo kunnen we doelen blijven stellen met de klassieke SMART-methode (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdsgebonden). Maar dit is niet hoe mensen functioneren en denken. Dit is niet hoe ons brein neuropsychologisch werkt. Je bepaalt namelijk in a split second of je iets zinvol vindt om te doen of niet. Is dit concept dan ook nog wel houdbaar? In een wereld waarin we constant switchtasken en onder druk staan, pleit ik voor een andere benadering:
🔹 Significant – van belang, relevant voor de organisatie en keten
🔹 Meaningful – betekenisvol, met impact
🔹 Authentic – écht, afgestemd op de kernwaarden
🔹 Relatable – herkenbaar en verbonden met de praktijk
🔹 Tangible – tastbaar en concreet
Upskill ten gunste van breinfitheid & veerkracht
Inkopers staan onder constante druk. Ze moeten presteren zonder enige vorm van eigenaarschap, maar worden wel verantwoordelijk gehouden voor de resultaten. Ze switchtasken non-stop: tussen teams, tussen variatie aan vraagstukken, tussen allerhande taken op verschillende niveaus en tussen alle inkoopactiviteiten. Het is wetenschappelijk aangetoond dat switchtasken zorgt voor bijna 80% verlies aan focus, leidt tot hersenmist en energielekken.
- Cognitieve switching-kosten: Onderzoek van MIT-neurowetenschappers laat zien dat de hersenen tijd en energie verbruiken bij elke switch. Dit vertraagt niet alleen je werktempo, maar verhoogt ook stress en mentale vermoeidheid.
- Productiviteitsverlies: Volgens de American Psychological Association kan switchtasken de productiviteit met tot wel 40% verminderen, omdat de hersenen moeite hebben om snel en effectief tussen complexe taken te schakelen.
- Kwaliteitsverlies in werk: Meerdere onderzoeken tonen aan dat multitaskers meer fouten maken, minder creatief zijn en moeite hebben met diep nadenken. Dit is cruciaal voor inkopers die strategische keuzes moeten maken en belangen moeten afwegen.
Dit ondermijnt niet alleen de focus en prestaties van inkopers, maar beïnvloedt het volledige inkoopproces. Maar zonder een gezonde energiebalans is duurzaam presteren op hoog niveau onmogelijk. Wendbaarheid en veerkracht zijn cruciaal.
Om te overleven heb je naast gelegenheid en capaciteit nog twee dingen nodig: lef en humor. Durf op te komen voor jezelf en laat je niet overschreeuwen door de gevestigde orde.